– Hvatning skiptir miklu í tungumálanámi. En er það sá þáttur sem skiptir mestu máli við útskýringu á ferli tungumálanáms fullorðinna nýbúa með litla eða enga skólagöngu að baki? Vísindamaðurinn Marianne Eek frá Háskólanum í Innlandinu í Noregi varpaði þessari spurningu fram í fyrirlestri sínum á ráðstefnunni sem Alfaráðið stóð fyrir í Gullbranna í Halmstad nýlega.
Í síðari tíma rannsóknum er dregið í efa hvort hvatning sé mikilvægasti þátturinn þegar kemur að fullorðnum innflytjendum. Í stað þess að spyrja hvort þeir séu áhugasamir geturðu spurt hvort þeir líti á tungumálanámið sem „fjárfestingu“, að sögn Eek. Hún hefur rannsakað hvaða aðrir þættir eru afgerandi fyrir innflytjendur með litla skólagöngu svo þeir séu reiðubúnir til þess fjárfesta í öðru tungumáli.
„Fjárfesting“ er kjarnahugtak fyrir vísindamanninn Bonny Norton til að skilja ferla í námi annars tungumáls. Hún segir að fjárfesting í tungumálanámi eigi sér stað á mótum hugmyndafræði, fjármagns og sjálfsmyndar.
Sjálfsmynd
Sjálfsmynd er tengd grunnþörfum, svo sem þörfum fyrir öryggi, skilning og viðurkenningu. Sjálfsmynd getur líka tengst eigin hlutverki í kennslustofunni. Eek benti á eigin rannsóknir á stuðningsaðilum við tungumálanám, fjárfestingum og félagslegu réttlæti þar sem ein af niðurstöðunum er að stuðningsaðilar veita öryggi. Einn viðmælenda í doktorsnámi Eek útskýrði tilfinningu sína þegar stuðningsaðilinn kom inn í kennslustofuna: „Okkur finnst eins og engillinn sé kominn.“
Höfuðstóll
Með tungumálanámi byggja nemendur upp höfuðstól sem er falinn í tungumálaþekkingu. En það er mikilvægt að þeir fái að nota tungumálið, að þeir hafi einhvern að tala við. Ein þeirra sem tók þátt í rannsókn Eek sagði að hún talaði gjarna við börn með þeim tungumálaauði sem hún hefði aflað sér á norsku. Þannig kæmist hún líka í samband við foreldra. Hún leitaði því sjálf uppi aðstæður til að nýta sér nýfenginn tungumálaauð.
Mismunandi leiðir mögulegar
Eek benti á mismunandi nálgun við tungumálanám í ólíkum sveitarfélögum, allt frá eintyngdri nálgun (hér verður aðeins töluð norska), til raunsærri nálgunar (okkar áhersla er að leggja okkar af mörkum til samskipta og skilnings) og kennslufræðilegrar þýðingar, þar sem samanlögð málþekking þátttakenda, og fyrri reynsla eru talin til bjarga í kennslustofunni.
Horft aftur á hvatningu til að læra nýtt tungumál, þar sem Eek lagði fram eftirfarandi atriði:
- Hvatning er mikilvæg, en getur snarlega breyst.
- Hvatning til tungumálanáms er ekki það sama fjárfesting í tungumálanámi.
- Hvatning hefur takmarkaðan skýringarmátt þegar kemur að því að skilja ferli við tungumálanám fullorðinna nýbúa með litla skólagöngu að baki.
- Hvatning er mikilvæg en getur að litlu leyti útskýrt námsferli þátttakenda.
Ígrundun
Skipuleggjendur ráðstefnunnar höfðu lagt upp með umræður og ígrundun fundarmanna eftir hvern fyrirlestur. Umræðuefnið eftir fyrirlestur Marianne Eek var eftirfarandi:
Hvað getur komið í veg fyrir að fullorðnir nýbúar með litla sem enga skólagöngu fjárfesting í læsi og námi annars máls?
Hvað getur á hinn bóginn stuðlað að fjárfestingu fullorðinna nýbúa með litla sem enga skólagöngu í læsi og námi annars máls?
